A’dan Z’ye çatı ile ilgili bütün terimleri yazımızda bulabilirisiniz.

Ahşap çatılarda, dikme üstlerine ve saçak boyunca yerleştirilen, mertekleri taşıyan genelde en az 10x10 cm ölçülerindeki ahşap taşıyıcı elemanı; çelik çatılarda, kirişleri bağlayan saçağa paralel döşenen ve üstündeki çatı kaplama sistemini taşıyan çelik veya sac elemanı.

Genellikle cam tülü, polyester keçe ya da ikisinin birden donatı görevi yaptığı bitüm içeren, üstü mineral kaplı, son kat parçalı çatı kaplama malzemesi.

Duvar parapet, baca gibi yüzeylere kaplanan örtü veya su yalıtım malzemelerini duvar yüzeyine sabitleyen çıtalar.

Buharı kontrollü miktarda geçiren örtüler.

Buhar kesici malzemelerden (bitüm, plastik esaslı veya metal folyolar) üretilmiş örtüler.

Yapıyı atmosfer koşullarından koruyan ve yalıtım sağlayan üst parçası.

Yapıya hava, ışık sağlamak için çatıların mahyaları üstünde mahya boyunca oluşturulan (yükselen) yapılar.

Yapıya ışık sağlamak için çatı düzlemleri üzerine yerleştirilen münferit elemanlar.

Çatılarda aydınlatma, havalandırma amaçlı kullanılan pencerelerdir.

Su ve ısı yalıtım malzemelerinin, buhar kesici veya buhar dengeleyici örtülerin ve son kat çatı kaplama malzemelerinin, “yoğuşma, ısı yalıtımı ve katmanların havalandırılması” prensiplerine göre bir bütün olarak çatıda uygulanma sistemi.  Çatı Sistemleri Soğuk çatı ve Sıcak çatı başlıkları altında incelenmektedir. 

• Çelik Bağlantı Elemanları

Çelik çatıların yapımında kullanılan elemanlar, düğüm noktalarında birbiriyle çelik birleştirme araçlarıyla birleştirilir.

• Dere İniş Boru Bağlantı Elemanı

Çatılarda yağmur suyunu düşey olarak yüzeyden yağmur iniş borusuna bağlayan elemanlar.

• Dikme (Baba)

Oturtma çatıda aşıkları taşıyan düşey taşıyıcı elemanlar olup, asma makaslarda üzerine oturan aşığın yükünü yanlamalarla gergiye ileten, gerginin asıldığı ve çekmeye çalışan makas elemanı.

• Dilatasyonlar

Aynı kotta ya da farklı kotta farklı iki yapının bir arada bulunması sonucu ortaya çıkan derzler.

• Diyagonal

Çatı konstrüksiyon sistemi içinde yanal hareketleri engelleyen çapraz bağlantı elemanları.

• Eğik Dere (Vadi)

Kırma çatılarda çatı yüzeylerinin 45° açılarla kesiştiği ancak, sırt değil, dere oluşturduğu ara kesitlere yerleştirilen ve merteklerin üst yüzeyleri ile aynı düzeyde bulunan iri bir mertek konumundaki konstrüksiyon elemanı.

• Eğik Mahya (Sırt)

Kırma ve mansard çatılarda çatı yüzeylerinin 45°açılarla kesiştiği ara kesitlere yerleştirilen ve merteklerin üst yüzleri ile aynı düzeyde bulunan iri bir mertek konumundaki konstrüksiyon elemanıdır. Eğik mahyanın üzerine mahya kiremiti veya mahya elemanı kaplanır.

• Eğim Betonu

Düz (teras) yüzeylerde eğim sağlamak için döşeme üzerine dökülen beton veya şaplardır.

• Gergi

Asma makaslarda yanlamalardan gelen basınç kuvvetlerinin etkisiyle çekmeye çalışan ve makasın açılmasını önleyen makas yapı elemanları.

• Havalandırma Bacaları

Çatı arasının veya çatı kaplama katmanının altının havalanması için hava girişi veya çıkışı sağlamak amacı ile konan elemanlar.

• Havalandırma Bantları 

Havalandırmalı mahya gibi yerlerde hava giriş çıkışını sağlarken su yalıtımı da yapabilen etek bölümleri kendinden yapışkanlı bantlar.

• Havalandırmalı Mahya

Yoğuşmanın engellenmesi, kaplama katmanlarının arasının havalanması gibi nedenlerle mahyadan hava çıkışını sağlayacak şekilde tasarlanmış elemanlar.

• Isı ile Yapıştırma

Bitümlü veya sentetik örtülerde şalumo veya ısı tabancası vasıtası ile alev veya ısı kullanarak zemine ve örtüleri birbirine yapıştırma (kaynatma) işlemi.

• Isı Yalıtım

Isı kaybını (kışın) veya ısı kazancını (yazın) önlemek amacı ile ısı enerjisinin bir mekândan diğerine geçişini engellemek için organik, inorganik malzemeler kullanılarak yapılan yalıtım

• Isı Yalıtım Malzemeleri

Isı iletim katsayısı 0,065 W/mK değerinden küçük olan malzemeler ısı yalıtım malzemesi olarak tanımlanır. 

1. Mineral lifli ısı yalıtımı malzemeleri (Camyünü, Taşyünü vb.) 
2. Mineral ısı yalıtımı malzemeleri (Genleştirilmiş perlit vb.) 
3. Sert plastik köpük ısı yalıtımı malzemeleri (Taneli polistren (EPS), Çekme polistren (XPS), Poliüretan vb.)

• İSG

İş Sağlığı ve Güvenliği kavramının kısaltılmış adı.

• Kalkan Duvar

Tek yüzeyli ve beşik örtüsü çatılarda mahyaya dik doğrultuda çatının iki yanında bulunan, genelde tek yüzeyli çatılar için dik üçgen; beşik örtüsü çatılar için ise ikizkenar üçgen şeklinde olan duvar.

• Kaplama Altı Tahtası / Yüzeyi

Eğimli çatılarda, çatı kaplamasının altında yer alan ve kaplamanın oturtulduğu tahta.  Bu tahta kaplama, kendisine dik doğrultudaki mertekler üzerine oturtulur, kalınlığı 2,0–2,5 cm; genişliği de yaklaşık 20 cm’dir. Kaplama tahtaları 45 - 50 cm eksen aralıklı olarak tespit edilmiş ve eğilmeye çalışan mertekler üzerine tespit edilirler.

• Kiremit

Aşağıdaki parçalı çatı kaplama malzemelerini ifade eder.

1. Kil Kiremit: Eğimli çatılarda sürekli olmayan (bindirmeli) kaplama için kullanılan, katkı maddesi kullanılarak veya kullanılmaksızın hazırlanan kilden, şekil verme (çekme ve/veya presleme yolu), kurutma ve pişirilme işlemleri uygulanarak imal edilen çatı kaplama malzemeleri.
2. Beton Kiremit: Doğal kum, çimento, katkı malzemeleri ve renk pigmentlerinden imal edilmiş kiremit tipidir. 
3. Seramik Kiremit: Sırlanarak veya sırlanmayarak sıcaklık ile pişirilerek sertleştirilip dayanıklılık kazandırılmış kiremitlerdir. 
4. Metal Kiremit: Kiremit şeklinde formlandırılmış, ana maddesi galvaniz çelik olan parçalı çatı kaplama malzemesidir. -
5. Cam Kiremit: Işık almak amacı ile cam, akrilik veya polimer malzemelerden imal edilmiş kiremitlerdir. 
6. Ahşap Kiremit: Tabii ahşabın yarılmak sureti ile elde edilmiş parçalı kaplama malzemesidir.

• Kiremit Profili

Kiremitin yüksek veya alçak bombeli yapısı.

• Kişisel Koruyucu Donanım (KKD)

Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazlar

• Kuşaklama

Aşıklara dik doğrultuda ve bir dikmenin iki yanında bulunarak merteklere kadar uzanan denge elemanları.

• Lamalar

Dikdörtgen kesitli çelikler.

• Levhalar

Soğuk haddelenmiş sac, alüminyum, çinko gibi metal imalatı.

• Mahya

Çatının en üst sınırı ve aynı zamanda iki saçaktan yükselen çatı yüzeylerinin yatay bir doğru boyunca kesiştiği ara kesitler.

• Mahya Aşığı

Mahyada merteklerin üzerine oturtulduğu yapı elemanları.

• Mertek

Ahşap çatılarda çatı kaplama sistemlerini taşıyan ahşap taşıyıcı elemanlar.

• Oluklar

Çatıların düz ya da eğik yüzeylerindeki yağış sularını toplayan yarım daire, dikdörtgen veya kare kesitli kanallar

• OSB (Yönlendirilmiş Yonga Levha)

Çatı yapısı üzerinde düz bir zemin elde etmek için taşıyıcı sistemin aks açıklığına göre uygun kalınlıkta kullanılan levhalar.

• Paneller / Kenetler

1. Tek Kat Panel: Galvaniz sac, alüminyum, çinko, bakır ve kurşun gibi metaller ile çimento, bitüm, plastik esaslı malzemelerden yapılan trapez, sinüzoidal, şekilli ürünler.
2. Isı yalıtımlı (sandviç) Panel: iki ayrı katman arasına ısı yalıtımı konularak fabrikasyon olarak üretilen kompozit sistem ürünleri. 
3. Yerinde Oluşturulan Sandviç Panel Sistemleri: Galvaniz sac, alüminyum, çinko, bakır ve kurşun gibi metaller ile çimento, bitüm, plastik esaslı malzemelerden yapılan trapez, sinüzoidal, şekilli arası ısı yalıtım katmanı konularak oluşturulan sistemlerdir. 
4. Yerinde Oluşturulan Kenet Kaplama Sistemleri: Galvaniz sac, alüminyum, çinko, alaşımlı çinko, bakır ve kurşun gibi metalleri kenet sistemleri dolaylı tespitleme ile birleştiren; arada buhar dengeleyici/kesici, ısı yalıtım katmanları ve taşıyıcı katmanlar bulunan kaplama sistemleri.

• Parapet Çıkışlı Süzgeçler

Parapetli çatılarda yağmur suyunu parapet dibinden yatay veya eğimli olarak yağmur iniş borusuna bağlayan elemanları.

• Perçin

Silindirik gövdeli, makaslamaya ve delik çevresindeki ezilmeye göre hesaplanan, parçalara açılan deliklere vurulmak suretiyle yerleştirilen çelik birleşim araçları

• Saçak

Çatılarda, çatı yüzeyinin binanın dışına taşan ve çatının en alt sınırını belirleyen bölümü.

• Su Yalıtım Örtüsü

Çatı, temel ve zemine temas eden dış duvarlarda suyun yapı elemanına girmesini önlemek amacıyla polimer-kopolimer ve bitümlü malzemelerden üretilen su geçirimsiz yalıtım örtüleri.

• Süzgeçler

Çatılardaki yağmur derelerinden/oluklarından yağmur suyunu uzaklaştırmaya yarayan yapay gözenekli ve dere malzemesi ile uyumlu elemanları. 

1. Dik İnişli Süzgeçler: Düz (teras) çatılarda yağmur suyunu düşey olarak yüzeyden yağmur iniş borusuna bağlayan elemanlardır. 
2. Parapet Çıkışlı Süzgeçler: Düz (teras) çatılarda yağmur suyunu parapet dibinden yatay veya eğimli olarak yağmur iniş borusuna bağlayan elemanlardır.

• Tali Taşıyıcı Profil, Elemanlar/ Aksesuarlar

Panel tipi çatı sistemleri oluşturulurken kaplamalar arasında boşlukların oluşturulmasını sağlayan Z profil, ahşap lata, omega profilleri gibi yardımcı profiller.

• Ters Eğim

Mevcut çatı eğim düzleminin parapet, baca, gibi engelle karşılaştığı durumlarda yağmur suyunun engelin yanlarından dolaştırılmasını sağlamak için, çatı eğiminin aksine ters bir eğimle yükseldiği çatı noktalarını tarif eder.

• Yağmur Suyu Taşıma Sistemleri

Çatı sularının uzaklaştırılması için dere, oluk, yağmur iniş borusu, hazne adı verilen genelde metalden (Çelik, Bakır vb.) veya PVC den üretilen malzemelerin tümü.

• Yağmur İniş Boruları

Oluklardan gelen suyu uzaklaştıran düşey yağmur boruları.

• Yalıtım

1. Su Yalıtımı: Parçalı çatı kaplama malzemeleri altına suyun geçişini engellemek amacı ile serilen buhar geçirimli veya geçirimsiz örtüleridir. 
2. Isı Yalıtımı: Isı iletim katsayısı 0,065 W/mK değerinden küçük olan malzemeler ile yapılan yalıtımlardır. Bunlar; taş yünü, cam yünü, ekstrüde polistiren (Xps), taneli polistiren (Eps), poliüretan, ahşap yünü gibi malzemelerdir.

• Yanlama (Makas Kirişi)

Bir çatı makasında babanın yüklerini yanlardaki mesnetlere ileten iki eğik basınç çubuğu.

• Yaprak Tutucular

Süzgeçlerin giriş ağızlarına takılan yaprak gibi yağmur sistemini tıkayacak malzemelerin girmesini önleyen ürünler.

• Yastık

Dikmelerin altına geniş yüzü üzerine yerleştirilen ahşap elemanlar.

• Z Profili

Yerinde yapılan sandviç sistem kaplamaların ara katman (ısı yalıtım gibi) mesafelerini oluşturmak ve bu aralıkları çatı bütününde korumak için kullanılan mesafe ve bağlantı elemanları.